<img data-fr-image-pasted="true" src="https://image.hurimg.com/i/hurriyet/75/0x0/677fbf2580444b7847444b34.jpg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; border-style: none; position: relative; max-width: 100%; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center;" fr-original-class="fr-draggable"> Beyazperdeden sahneye:&nbsp;Barda<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? Oyun. Serdar Akar'ın 2007 yapımı kült filmi Barda'nın tiyatro uyarlaması, Tardu Flordun ve Deniz Çakır'lı oyuncu kadrosu ve Işıl Kasapoğlu rejisiyle prömiyer yapmaya hazırlanıyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nerede? Lütfi Kırdar Anadolu Oditoryum</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne zaman? 7 Şubat</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden gitmeli? Geçen yıl vizyona giren Barda 2 filmiyle yeniden gündeme gelen hikayeyi bir de tiyatro sahnesinde, bu defa şiddete tanık olmak için değil onunla yüzleşmek için izliyoruz.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Not almalı: Biletler <a fr-original-style="" href="https://biletix.com/etkinlik-grup/462237172/TURKIYE/tr/barda" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">burada</a>.</li></ul>

Aposto İstanbul

Avrupa ülkeleri ve Batı kavramı, uzun yıllar boyunca modernliği idealleştirdi. Şehirler de buna paralel olarak yönetimdeki zümreler ne düşünüyorsa onu yansıttı. Özellikle yönetim şeklinin değişmesiyle İstanbul’un planlaması esnasında da bu etki ağır basıyor. 5 Temmuz’daki bültende mimar Le Corbusier’le ilgili bir not paylaşmıştım. Notun sonunda belirttiğim üzere, kendisi Atatürk’e yazdığı bir mektup yüzünden İstanbul’un imar planını düzenleyemediğini ve işi meslektaşı Henri Prost’a kaptırdığını düşünüyordu. Ahşap yapıların kalması ve şehrin olduğu gibi muhafaza edilmesi gerektiğini düşünen mimar yanılıyor muydu? Bunu bilemiyoruz. Üstüne düşünmek de meşakkatli ve yapabileceklerini hayal etme keyfi de bir kenarda dursun; çünkü bu sefer “işi kapan” şehir plancısı Henri Prost’un planıyla, şu an Intercontinental Otel olan yapının, ahşap bir gazinodan Taksim Belediye Gazinosu olmasıyla nelerin değiştiğine bakalım.&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkMDc4NjY1ZjFkMDAwN2QwZDg5NiZ1c2VyPTVlNWJlYTE3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4YyZhdXRob3I9NWVjMGRmOWYwMTU3NTkxNmExYzdlMDMzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmFwb3MudG8lMjUyRmklMjUyRmJhaGNlLWJhaGNlLWlzdGFuYnVs"">Mezarlıklardan</a> bahçelere: Taksim meydanı, Cumhuriyet meydanı olmadan önce uzunca bir süre Harbiye’deki Askerî Müze’den Dolmabahçe Sarayı’na kadar mezarlıklarla bezeliydi. Hatta, Cossimo Comidas de Carbognano’nun Descrizione Topografica dello Stato Presente di Constantinopoli isimli <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzBkMDc4NjY1ZjFkMDAwN2QwZDg5NiZ1c2VyPTVlNWJlYTE3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4YyZhdXRob3I9NWVjMGRmOWYwMTU3NTkxNmExYzdlMDMzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYWRpcmtpdGFwLmNvbSUyNTJGMTgteXV6eWlsaW4tc29udW5kYS1pc3RhbmJ1bC1jb3NpbW8tY29taWRhcy1kZS1jYXJib2duYW5vLWtpdGFwMjU2MDM3NC5odG1s"">eserinde</a> yer alan bilgiye göre de “Katolik, Protestan, Müslüman” mezarlıkları geniş bir alana yayılmıştı. 1870’te o zamanın sorumlu belediyesinin kararıyla yapılan Taksim Bahçesi ise her şeyi değiştirdi. Seçici geçirgen bu kamusal alan, eğlence ve dinlenme imkânı sunmakla beraber şehrin barındırdığı öğrenci ve turistleri fazlasıyla çekiyordu. Giriş ücretli, gözün görebildiği ise neredeyse sonsuzdu. Cumhuriyetin ilanıyla beraber Anadolu’yu medeniyetle buluşturmak için başkent seçilen Ankara’dan başlayan inşaatların sesi 1930’ların sonunda İstanbul’da da duyuluyordu.&nbsp;Cumhuriyet sonrası belediyecilik: 1938’de belediye başkanı ve vali olan Lütfi Kırdar, henüz İstanbul’un 700 binlik nüfusuyla sınanmıyor, İkinci Dünya Savaşı’nın gelişi hissediliyor olsa da bunun “Yeşil Sahacı” olarak anılan Kırdar’ı durdurması söz konusu bile olmuyordu.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://lh3.googleusercontent.com/pt5CCY_si29YGNVB3ZvmwqmW0r452usxvjSoqeFio7XeiPUKmC4gm73cIPtLlagOeGZn6fXzETMFdnJG7oarzAXw8lTY3Tfw6e6BE4WyjzAqqFSERs1gGFL42LryI14BSZaN-jfC" alt="henri prost ve lütfi kırdar"><figcaption>En solda Henri Prost, hemen yanındaki ise Lütfi Kırdar. Görsel, kaynak tezden alınmıştır.</figcaption></figure>Topçu Kışlası’nın “metruk” durumu ve şehrin sakinlerinin meydan ihtiyacı Taksim’e yönelmişti. Prost’un planında Beyazıt Meydanı’nın Cumhuriyetin simgesi olması öngörülürken Süleymaniye Camii sebebiyle Taksim’in daha doğru bir yer olduğuna karar verildi.&nbsp;“Kel başa şimşir tarak!” diye eleştirilen gazino, neden ahşap olanın yıktırılıp yerine bunun yaptırıldığını kimileri için tam anlamıyla cevaplayamıyordu. Kırdar, “İstanbul gibi büyük bir şehre, bir tek Belediye Gazinosunu çok görmek demagojiden başka bir şey değildir.” diyerek yanıtlıyor, Batılı yaşamın tezahürü olan balo ve partilerin, turist ağırlamak için önemli olduğunun altını çiziyordu. Bu açıdan gazinonun temsili az mekânlardan biri olduğu belirtiliyor. 1940’ta açılan binanın, belediyenin muasır medeniyetler seviyesini yakalayan eğlence anlayışını sunması amaçlanıyordu.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://lh5.googleusercontent.com/0p3A7t-CdOXrjd6j6uUH_vrgNx90HqGCFj2pyJsamxrNKvW2I3g9_7cH4Vz9jC6DAkx2wh97keOoUXezbzoetAeNo40TaYxyETntLPsF3ogOi8ULMPoOAKLjJG10CMsigHdO6iOn" alt="gazinonu köprüsü"><figcaption>Taksim Belediye Gazinosu Kaynak: eskiistanbul.net</figcaption></figure>Önemi: Gazinonun, Kadıköy Halkevi ve Florya Tesisi’nin mimarı Rüknettin Güney’in tasarımıyla kadınlarla erkeklerin baloların, her gece yerli-yabancı orkestraların ağırlanmasıyla yapılma sebebini layığıyla yansıtan bir yapı olduğu düşünülüyordu. Yapı, sadece balolara değil, yurt dışındaki önemli markaların defilelerine, akademilerin balolarına, Zeki Müren, Behice Aksoy gibi müzisyenlerin konserlerine, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu’nun kongrelerine de ev sahipliği yapıyordu. Fakat şehrin değişen ihtiyaçları, 1965’te yıkılmasına sebep oldu. Alaturka ve alafranganın zevkli bir karışımını sunan mekânın ardından 1967’de ise Sheraton Oteli inşaatı başladı.Kaynak:&nbsp; Yapar, S. (2014) Yüksek Lisans Tezi/Modernleşme Projesinin Mekânı: Taksim Belediye Gazinosu, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Batılı yaşam tarzının sahiplenilmesinin istendiği Cumhuriyet yıllarında Taksim'de açılan Belediye Gazinosu programı ve alafranga ile alaturkayı ustalıkla melezleyen anlayışıyla dönemin mekânsal açlığını gideriyordu. Henüz bilmeyenler için bu hafta orayı kısaca hatırlayalım.

Lütfi Kırdar ile ilgili hikayeler